Κυριακή 26 Αυγούστου 2012

Τα τείχη της Αδριανούπολης (3)-Edirne surları (3)-Edirne walls (3)


Ο Πύργος του Τσιμισκή – Makedonya kulesi

Σε κάθε γωνία του τείχους υπήρχε πελώριος στρογγυλός πύργος . Σώθηκε μόνο ένας στη ΒΑ γωνία και δίνει το μέτρο εκτίμησης των υπολοίπων. Είχαν λοιπόν οι πύργοι ύψος πάνω από 10 μέτρα , διάμετρο 10 μέτρα και είχαν επάλξεις. Αυτός που σώζεται στηρίζεται σε ογκώδεις λίθους και ανάγει την αρχή του σε πολύ αρχαίους χρόνους . Σαν από θαύμα σώθηκε από τη φθορά του χρόνου και τη σκαπάνη και καταδικάστηκε ως άλλος Άτλας να φέρει πάνω στους ώμους του το ωρολόγιο της πόλης. Διασώζει στην εξωτερική του επιφάνεια την εξής επιγραφή
Κ(ύρι)ε βοήθει τω ευσεβεστάτω και φιλοχρίστω βασιλεί ημών Ιωάννη.
Η επιγραφή αυτή έπαθε  βλάβη το 1889 , όταν καταστράφηκαν κάποια γράμματά της , επειδή ανοίχτηκαν κάποια παράθυρα , αναγκαία για το φωτισμό του εσωτερικού του πύργου . Κινδύνεψε να καταστραφεί εντελώς από τους Νεότουρκους το 1910. Τότε διατάχτηκε γενικός εξωραϊσμός της πόλης και ιδιαίτερα της κεντρικής αγοράς για την επικείμενη επίσκεψη στην πόλη του Σουλτάνου Μεχμέτ Ρεσάτ . Ο πύργος ασβεστώθηκε και η επιγραφή παρουσιάστηκε με κάθε λαμπρότητα. Και θέλησαν τότε οι Νεότουρκοι να εξαφανίσουν την επιγραφή , αλλά κάποιοι από τους δικούς μας που συνεργάζονταν με αυτούς , τους έδωσαν να καταλάβουν ότι η εξάλειψη από αυτούς επιγραφής που διατηρήθηκε για δέκα αιώνες , θα ψύχραινε το ζήλο των Χριστιανών υπέρ του Νεοτουρκικού Κομιτάτου και δε θα πίστευαν τις εξαγγελίες τους για συναδέλφωση και ισότητα. Έτσι ξεπεράστηκε τότε ο κίνδυνος.

Αλλά σε ποιον από τους οκτώ με το όνομα Ιωάννης γνωστούς αυτοκράτορες του Βυζαντίου ανήκει η τιμή της επισκευής και ανακαίνισης αυτού του πύργου;
Πάνω σ` αυτό το θέμα υπάρχει μεγάλη διαφωνία ανάμεσα και στους δικούς μας και στους ξένους αρχαιολόγους.

Πρώτος ο αείμνηστος συμπολίτης μας Κ.Κυριαζής είχε υποστηρίξει από το βήμα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως ότι η επιγραφή αυτή αναφέρεται στον αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή , που, όταν έκανε εκστρατεία το 971 κατά του ηγεμόνος των Ρώσων Σβιατοσλάβου που είχε καταλάβει τη Βουλγαρία, έκανε την Αδριανούπολη κέντρο των πολεμικών του ενεργειών, όπου είχε τις αποθήκες και των τροφίμων και των πολεμικών εφοδίων. Γι` αυτό νόμιζε ότι ο Τσιμισκής φρόντισε ιδιαίτερα για την ανθεκτικότητα των τειχών της πόλης και ανακαίνισε τον πύργο. Η γνώμη αυτή αν και δε στηρίζεται σε μαρτυρίες και είναι αυθαίρετη, δε βρίσκεται όμως έξω από τα όρια της πιθανότητας και γι` αυτό πολύ επικράτησε.

Άλλος αρχαιολόγος , ο Σπων , διάβασε λάθος την επιγραφή και ανέγραψε το όνομα του αυτοκράτορα ΙΩΑΝΗι . Από αυτόν παρέλαβε ο πολύς Βρίκχιος και δημοσίευσε επίσης λάθος στο C.J.G. , με αριθμό 8980. Και οι δύο απέδωσαν την επιγραφή στον Ιωάννη Η` τον Παλαιολόγο (1425-1448).

Αλλά ο J.H.Mordtmann ανασκευάζοντας τη γνώμη τους , ισχυρίζεται ότι η επιγραφή ανήκει στον αυτοκράτορα Ιωάννη τον Κομνηνό , τον ονομαζόμενο Καλογιάννη (1118-1143). Τη γνώμη αυτή ασπάζεται και ο κ.Μ.Παρανίκας, που ήταν Γυμνασιάρχης Αδριανουπόλεως. Αλλά και η γνώμη αυτή δεν υποστηρίζεται επαρκώς · διότι ο αυτοκράτορας αυτός έχοντας , ως γνωστόν, στραμμένη όλη την προσοχή του κατά των Σελτζούκων της Μικράς Ασίας , δεν είχε τον απαιτούμενο χρόνο , για να στρέψει την προσοχή του και προς την Αδριανούπολη , που εκείνη την εποχή δε διέτρεχε κανένα κίνδυνο , ούτε από τους Βουλγάρους , που ταπεινώθηκαν από το Βασίλειο Βουλγαροκτόνο ,ούτε από τους Πατσινάκες ή άλλους εχθρούς.

Άλλος αρχαιολόγος , ο κ. Ε. Σιδερίδης , ισχυρίζεται ότι η επιγραφή αυτή αναφέρεται στον αυτοκράτορα Ιωάννη Ε` τον Παλαιολόγο ή μάλλον στο συνάρχοντα Ιωάννη ΣΤ` τον Κατακουζηνό και στηρίζει τη γνώμη του ως εξής :Είναι γνωστό , λέει , ότι στις 12 Μαρτίου 1353 έγινε ισχυρός σεισμός σε όλη τη Θράκη , που γκρέμισε τα τείχη πολλών πόλεων της Προποντίδας και μάλιστα της Καλλίπολης . Έτσι άνοιξε το δρόμο στους Τούρκους κατακτητές της χώρας. Τότε φαίνεται ότι ότι έπαθαν βλάβη και τα τείχη της Αδριανούπολης.
Ο Ι. Κατακουζηνός , που ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας στην Αδριανούπολη και είχε γύρω του και εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς , δεν μπορούσε παρά να επισκευάσει τα τείχη της πρωτεύουσάς του. Στον ανταγωνισμό του με τον αυτοκράτορα Μιχαήλ τον Παλαιολόγο , που επισκεύασε έναν τετράγωνο πύργο του τείχους και ανέγραψε στην εξωτερική του επιφάνεια  την επιγραφή
 «Κ(υρι)ε βοήθει τω (ευ)σεβ(ε)στάτω και φιλοχρίστω βασιλεί ημών Μιχαήλ Κομνηνώ τω Παλαιολόγω » (C.J.G. , αριθμός 8755),
ανέγραψε και αυτός πανομοιότυπη επιγραφή στον πύργο . Η γνώμη του κ. Σιδερίδη μου φαίνεται η πιο σωστή.

Την εποχή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων υπήρχε στον πύργο , ίσως και η μέχρι σήμερα σωζόμενη σιδηρόφρακτη πυλίδα , που ονομάζεται πύλη των Καλαθάδων. Το συμπεραίνουμε αυτό από το γεγονός ότι και στην Τουρκοκρατία η αγορά που βρίσκεται δίπλα στον πύργο ονομαζόταν Σεπετσιλέρ Τσαρσισί , δηλαδή αγορά των καλαθάδων . Είναι γνωστό ότι οι Τούρκοι διατήρησαν τα πράγματα όπως τα βρήκαν και σπάνια μετατόπιζαν μια αγορά σε καινούρια θέση.

Όταν οι Τούρκοι κυρίευσαν την Αδριανούπολη το 1362 ονόμασαν τον πύργο Τεκφούρ Σεράι Καλεσί , δηλαδή αυτοκρατορικό πύργο, επειδή ήταν δίπλα στα αυτοκρατορικά ανάκτορα . Το 1458 ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο Β` διάταξε να απαγχονίσουν στον πύργο τον πρίγκιπα Δουσμέ Μουσταφά και πολλούς από τους μεγιστάνες οπαδούς του.



Το 1889 ο νομάρχης Αδριανουπόλεως Χατζή Ιζέτ πασάς κατασκεύασε τον πύργο του ωρολογίου της πόλης που σώζεται . 
Το ρολόι σταμάτησε να λειτουργεί από το έτος 1913 , γιατί οι Βούλγαροι που κατέλαβαν την Αδριανούπολη , όταν έφυγαν πήραν τα μηχανήματά του.

Από το 1889 ο πύργος μετονομάστηκε και πύργος του ωρολογίου και πύργος της πυρκαγιάς (Γιαγκίν κουλεσί) , γιατί σ` αυτόν διέμενε το πυροσβεστικό σώμα . Υπήρχε φύλακας πάνω στον πύργο , μέρα και νύχτα , που ανήγγελλε με ιδιαίτερη κωδωνοκρουσία την εκδήλωση πυρκαγιάς . Ο πάντα έτοιμος πυροσβεστικός λόχος έσπευδε για την κατάσβεσή της.



Από την αρχαιολογική μελέτη του Γ.Ι.Λαμπουσιάδη 
"Περί των τειχών της Αδριανουπόλεως"
Ορεστιάς , 10 Φεβρουαρίου 1923



Παρασκευή 24 Αυγούστου 2012

Τα τείχη της Αδριανούπολης (2)-Edirne surları (2)-Edirne walls (2)


Μετά την κτίση της Κωνσταντινούπολης το 330 και τη μεταφορά της έδρας της αυτοκρατορίας σ` αυτήν , η σημασία της Αδριανούπολης αυξάνει. Οι αυτοκράτορες την περιποιούνταν  πολύ και φρόντιζαν για την τελειοποίηση των φρουρίων και των προμαχώνων , επειδή δικαίως τη θεωρούσαν ως προπύργιο της αυτοκρατορίας και προμαχώνα της θεοφρούρητης πρωτεύουσας. Γι` αυτό κατασκεύασαν και δεύτερο παράλληλο τείχος σε απόσταση τριών μέτρων από το πρώτο . Το μεσοδιάστημα το γέμισαν με λίθους από τα αρχαία μνημεία . Έτσι εκεί τάφηκε από τους φανατικούς Χριστιανούς των χρόνων εκείνων ολόκληρος ο ειδωλολατρικός κόσμος με τους θεούς και τους ήρωές του και από εκεί πήραμε εμείς σχεδόν όλα τα ευρήματα που κοσμούν το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Όλα αυτά , συνενωμένα με άφθονο ασβέστη και πλίνθους και λίθους , αποτελούσαν μάζα πιο δυνατή από το μάρμαρο. 

Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι το φρούριο αυτό , αν και πολιορκήθηκε πολλές φορές , δε λύγισε. Ακόμα και οι αρχηγοί της Δ` σταυροφορίας (1205) Βαλδουΐνος και Ερρίκος Δάνδολος , που κυρίευσαν την Κωνσταντινούπολη και ίδρυσαν τη Λατινική Αυτοκρατορία , δεν μπόρεσαν παρά τις προσπάθειες και τους αγώνες , να πάρουν ή να υποτάξουν την ατίθαση πόλη.

Από όλες τις πλευρές η πιο ενισχυμένη είναι η βόρεια και δικαίως . Η Δ. και η Ν. είχαν ως φυσικό οχύρωμα τον ποταμό Τούντζα  και δεν κινδύνευαν από επιδρομές. Η Α. δεν είχε την ασφάλεια του ποταμού , αλλά σπάνια γίνονταν επιθέσεις από εκείνη την πλευρά . Αντίθετα η Β. πλευρά ήταν εκτεθειμένη στις συνεχείς επιθέσεις των Γότθων , των Ούννων , των Βουλγάρων ,των Ρώσων , των Πατσινάκων , των Κουμάνων και άλλων πολυάριθμων βαρβάρων.

Από την αρχαιολογική μελέτη του Γ.Ι.Λαμπουσιάδη 
"Περί των τειχών της Αδριανουπόλεως"
Ορεστιάς , 10 Φεβρουαρίου 1923




Τετάρτη 22 Αυγούστου 2012

Τα τείχη της Αδριανούπολης (1)-Edirne surları (1)-Edirne walls (1)


Τα τείχη της Αδριανούπολης

Το φρούριο της Αδριανούπολης είχε σχήμα τραπεζοειδές . Η ανατολική και η δυτική πλευρά του είχαν 772 μέτρα η καθεμιά , η βόρεια 600 και η νότια 660.
Το εμβαδόν άρα του φρουρίου ήταν 453,60 τετραγωνικά μέτρα.

Το έδαφος του φρουρίου ήταν επικλινές. Η Β. πλευρά και ιδιαίτερα τα μέρη γύρω από τον Πύργο του Ωρολογίου και την Ιερά Μητρόπολη ήταν πιο ψηλά από τα υπόλοιπα κατά 15 μέτρα. Έτσι η βάση  του Γυμνασίου μας βρίσκεται στο ίδιο ύψος με την οροφή του Ζαππείου Παρθεναγωγείου , που βρισκόταν στη μέση του φρουρίου. Είναι γνωστό ότι όσο προχωρούμε προς
το ποτάμι , τόσο το έδαφος γίνεται χαμηλότερο . Στη ΝΔ γωνία του τείχους υπάρχει συνοικία που ονομάζεται Τσικούρ Μαχαλέ (χαμηλή συνοικία).

Το αναγκαίο για την ανοικοδόμηση του τείχους υλικό πάρθηκε από την Ορεστιάδα που κατεδαφίστηκε . Δεν είναι βέβαιη η θέση της Ορεστιάδας : άλλοι υποστηρίζουν ότι βρισκόταν στο προάστιο Κιγίκιο στη θέση Ντιορτ-Καγιά και άλλοι υποστηρίζουν με μεγαλύτερη πιθανότητα στο προάστιο Κιρισχανέ, στη συμβολή των τριών ποταμών . Το βέβαιο είναι ότι κάποιοι από τους λίθους , που αφαιρέθηκαν από τα θεμέλια του τείχους που κατεδαφίστηκε μετά το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-1878, έχουν τρύπες για να μπορεί να σφηνωθεί και να στερεωθεί με μόλυβδο σιδερένιο έλασμα για την ένωση των λίθων. Από αυτό πιστεύουμε ότι οι λίθοι αυτοί , που έχουν σχήμα ορθογώνιου πρίσματος , πριν χρησιμοποιηθούν ως κρηπίδες του τείχους της Αδριανουπόλεως , είχαν χρησιμεύσει ως βάσεις του τείχους της Ορεστιάδας. Ήταν επιτήδεια κατεργασμένοι και όλοι είχαν κανονικά γεωμετρικά σχήματα , ποικίλα όμως μεγέθη . Μάλιστα το μέγεθος κάποιων ήταν μεγαλύτερο από 2,5 μέτρα  : μόλις μπορούσαν να τους μετακινήσουν δύο ζευγάρια βόδια. Ήταν πώρινοι και τοποθετημένοι κανονικά ο ένας πάνω στον άλλον , ώστε να αποτελούν κανονικές γραμμές . Κρατιούνταν μόνο με το βάρος τους χωρίς σιδερένια ελάσματα , ασβέστη ή άλλη συγκολλητική ύλη.
Είναι ευνόητο ότι οι βάσεις ήταν γερές και έδιναν στο τείχος πολύ μεγάλη ασφάλεια . Πάνω σ` αυτές τις βάσεις , που είχαν ύψος δύο μέτρα , στηριζόταν το τείχος.

Το τείχος ήταν κατασκευασμένο από μικρούς τετράγωνους λίθους γρανίτη ,
ενωμένους μεταξύ τους με ασβέστη . Το ύψος του τείχους ήταν 10-11 μέτρα.
Είχε παντού επάλξεις και σε επίκαιρα σημεία τετράγωνους πύργους ύψους 14 μέτρων περίπου , που έβγαιναν έξω από τη γραμμή και έδιναν έτσι μεγαλύτερη ασφάλεια στο τείχος. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι όταν χτίστηκε το φρούριο αυτό , θεωρήθηκε θαύμα αρχιτεκτονικής. 

Από την αρχαιολογική μελέτη του Γ.Ι.Λαμπουσιάδη 
"Περί των τειχών της Αδριανουπόλεως"
Ορεστιάς , 10 Φεβρουαρίου 1923


Καλλίπολη 1920- Gelıbolu 1920


Το ταχυδρομείο, ο πύργος του ρολογιού και το τηλεγραφείο.

Κεσσάνη 1956- Κesan 1956


Σάββατο 11 Αυγούστου 2012

Γκαγκαβούζικες φορεσιές

Γκαγκαβούζικες φορεσιές
που εκτίθενται στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Νέας Ορεστιάδας
Η αριστερή στολή είναι της Κουρτέσσας Αποστολίδου

Ενθύμιον


1973. Μετά τις γυμναστικές επιδείξεις


1973.ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΓΟΡΙΩΝ 
του 2ου δημοτικου σχολειου,
ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ δ΄ε' στ΄ταξεων.

Παρασκευή 10 Αυγούστου 2012

Νέα Βύσσα Ορεστιάδας.Σχολικό έτος 1923-1924




 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1923-1924.
ΝΕΑ ΒΥΣΣΑ ΟΡΕΣΤΙΑΔΟΣ.

Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΟΥ [ΓΚΕΝΤΣΙΔΗ] ΜΑΡΙΚΑ 

ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1923-1924

μία από τις πρώτες  δασκάλες

στη νέα πατρίδα
 


ΑΡΧΕΙΟ ΓΚΕΝΤΣΙΔΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ.

Πέμπτη 9 Αυγούστου 2012

1935. Νορβηγικός χορός στη Νέα Ορεστιάδα

1935 ΝΟΡΒΗΓΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ 
ΣΤΟ ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΤΟΥ Α` ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 
ΣΤΗ ΝΕΑ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ.

ΞΑΝΘΙΔΟΥ ΖΩΗ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ ΕΛΛΗ
ΧΑΤΖΗΠΛΑΤΣΗ ΦΩΤΕΙΝΗ 
ΜΑΡΟΥΔΗ ΚΑΙΤΗ
ΓΚΑΡΚΑΝΑ ΤΟΥΛΑ
ΓΚΕΝΤΣΙΔΟΥ ΧΡΥΣΟΘΕΑ
ΤΑΚΟΥΗ ΚΑΣΑΠΙΑΝ
ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ
ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΟΥ ΝΙΤΣΑ
ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΕΡΜΙΟΝΗ
ΣΩΤΗΡΙΑΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

Κορίτσια της Νέας Ορεστιάδας του 1956

ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ 1956.
ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΤΟΥΣ ΗΛΙΚΙΑ 
ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ του ΄60 
ΙΣΩΣ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΤΟΤΕ ΟΤΙ ΘΑ ΜΕΙΝΟΥΝ 
ΑΧΩΡΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΘΑ ΄ΝΑΙ ΕΤΣΙ...

Τετάρτη 8 Αυγούστου 2012

Τρίτη 7 Αυγούστου 2012

1934. Στις παραλίες της Αλεξανδρούπολης

Πάμε σαν άλλοτε ...
Ορεστιαδίτες στην παραλία της Αλεξανδρούπολης
το 1934

Αγορά της Αδριανούπολης- Edirne Çarşisi


Το δημαρχείο της Ανδριανούπολης στα 1910- Edirne sarayi 1910


Κατάστημα ζαχαρωτών στα 1968- Seker evi 1968